Europejskie organizacje European Livestock Voice oraz Carni Sostenibili przedstawiły film pt. 9 paradoksów strategii Od pola do stołu. Jest to apel organizacji branżowych o aktywny udział w pracach nad kształtem strategii, tak aby była ona skuteczna i dostosowana do współczesnych realiów. Film odzwierciedla rzeczywistość hodowli zwierząt i ma na celu obalenie błędnych przekonań, z których wiele miało niestety wpływ na kształt strategii „Od pola do stołu”.

Obecnie Europa bada jak zreorganizować produkcję żywności w bardziej zrównoważony sposób. Projekt nosi nazwę Od pola do stołu. Jest to część większego i bardziej złożonego planu zwanego Zielony ład. Projekt ten zawiera ambitne cele ale także pewne paradoksy oparte na założeniu, że mięso nie jest zrównoważone pod względem środowiskowym i zdrowotnym.

Zacznijmy od przesłanki, że hodowle dzisiaj bardzo różnią się od dawnych. Dzięki innowacjom technologicznym hodowcy ewoluowali ucząc się wykorzystywać mniej zasobów i podnosząc wydajność. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę z tej ewolucji ponieważ w ostatnich dziesięcioleciach liczba gospodarstw rolnych, niegdyś rozpowszechnionych w Europie, dramatycznie zmniejszyła się. Współczesne pokolenia nigdy nie zetknęły się bliżej ze światem rolnictwa i hodowli zwierząt i często mają ich idylliczną wizję.  Jakie są tego efekty? Często mówimy o rolnictwie i hodowli zwierząt z perspektywy dużego miasta, dalekiej od realiów produkcji zwierzęcej i jej naturalnych cykli, to jest przyczyna dla której strategia Od pola do stołu zawiera liczne paradoksy.

Paradoks nr 1 ODŻYWIANIE:

Nauka wyraźnie to stwierdza od czasów prehistorycznych do dzisiaj spożywanie białek zwierzęcych sprzyjało rozwojowi ludzkiego mózgu ponieważ z żywieniowego punktu widzenia białka zwierzęce są najbardziej efektywne. W niewielkiej porcji kalorii znajdujemy wszystkie 9 niezbędnych aminokwasów 16 witamin i minerałów oraz 10 związków bioaktywnych. Innymi słowy jeśli człowiek stał się inteligentną i rozwiniętą istotą którą znamy, zawdzięcza to w dużej mierze wszystkożernej diecie oraz wartościom odżywczym żywności pochodzenia zwierzęcego.

Paradoks nr 2 UŻYTKOWANIE ZIEMI:

Powszechnie uważa się, że hodowle zabierają cenną ziemię uprawą przeznaczonym do spożycia przez ludzi. Ale to wcale nie jest prawda. W Europie areał ziem przeznaczonych pod uprawy i pastwiska pozostaje prawie bez zmian od ostatnich 60 lat, podczas gdy populacja wzrosła o ponad 125 milionów, średnia długość życia wydłużyła się o około 10 lat, przy średniej długości życia prawie 80 lat. Dieta zwierząt jest naturalnym uzupełnieniem ludzkiej ponieważ w 86 procentach opiera się na elementach roślin bogatych w celulozę takich jak resztki pożniwne trawa i siano, które nie są trawione przez ludzi, które są przekształcane wysoko wartościowe biologicznie białka

Paradoks nr 3 ŚRODOWISKO:

Środowisko tam gdzie jest hodowla są też ludzie, którzy inwestują w ochronę ziemi zapobiegając porzucaniu obszarów wiejskich, nadmiernej zabudowie, niestabilności hydrogeologicznej i utracie różnorodności biologicznej. Mięso jest w rosnącym stopniu kozłem ofiarnym w kontekście emisji CO2. W Europie bydło hodowlane na mięso jest odpowiedzialne zaledwie za 7,2% emisji gazów cieplarnianych, podczas gdy średnia światowa wynosi 14,50 %. Skąd pochodzi pozostała 85 do 90%? Znaczna część globalnego ocieplenia wynika z wykorzystania paliw kopalnych do produkcji energii w przemyśle, sektorze mieszkaniowym i transporcie. Przykład podróż w obie strony na trasie Rzym Bruksela odpowiada za większą emisję CO 2 na pasażera niż umiarkowane roczne spożycie mięsa przez tę osobę.

Paradoks nr 4 EKONOMIA:

Strategia Od pola do stołu sugeruje stopniowe zmniejszanie rozmiarów europejskiego sektora hodowli zwierząt. Może to zmusić nas do importowania mięsa z innych krajów których hodowla ma większy wpływ na klimat. Emisje nie znają granic. To oznacza że zanieczyszczenie w skali globalnej wzrosłoby. Do tego należy dodać ekonomiczne obciążenia importowe. Ponadto sektor hodowli jest powiązany z dziesiątkami innych. Jego redukcja oznacza również wywołanie kryzysu w innych łańcuchach dostaw.

Paradoks nr 5 DOBROSTAN ZWIERZĄT:

Europejski prawodawstwo dotyczące dobrostanu zwierząt jest jednym z najbardziej zaawansowane i kompletnych na świecie. Gdybyśmy zaprzestali hodowli zwierząt gospodarskich w Europie i importowali mięso z innych krajów, musielibyśmy zadać sobie pytanie czy dobrostan zwierząt jest chroniony.

Paradoks nr 6 NAWOZY:

Komisja Europejska planuje zmniejszyć wykorzystanie nawozów o 20% i zwiększyć produkcję ekologiczną o 25% do 2030 roku. Ale do uprawy ekologicznych warzyw i zieleniny niezbędny jest inwentarz żywy, którego obornik pozwala na nawożenie gleby bez użycia nawozów chemicznych. Mniejsza liczba zwierząt hodowlanych oznacza mniej naturalnych nawozów, więcej chemikaliów i więcej pustynnienia.

Paradoks nr 7 ZATRUDNIENIE

Średnio każda hodowla gwarantuje 7 miejsc pracy. Na obszarach wiejskich redukcja hodowli, związane z tym wyludnianie się obszarów rolniczych, wywoła spadek zatrudnienia na wsi.

Paradoks numer 8 DZIEDZICTWO GASTRONOMICZNE I KULTUROWE

Celem programu Od pola do stołu jest skrócenie łańcuchów dostaw i wzmocnienie odporności regionalnych systemów żywnościowych takich jak chronione oznaczenia geograficzne. Cel ten koliduje z globalizacją ultra przetworzonej żywności pozbawionej tożsamości terytorialnej, kulturowej, źródła pochodzenia.

Paradoks nr 9 BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE

Wraz z kryzysem Covid-19 powraca aktualna również w Europie kwestia bezpieczeństwa żywności. Wszyscy staliśmy się bardziej bezbronni. Według FAO ciągu najbliższych 30 lat będziemy musieli wyżywić ponad 2 miliardy ludzi więcej. Ponadto w 2050 roku około 70% światowej populacji będzie mieszkać w miastach, a niewielki procent populacji będzie zajmował się produkcją rolną. Co by się stało, gdyby produkcja zwierzęca, a tym samym związana z nią działalność rolnicza były nadal ograniczane? Mielibyśmy mniej jedzenia na talerzach, co spowodowałoby społeczny chaos.

APEL

Wydaje się że debata w tej chwili unosi się na fali emocji i jest to bardzo niebezpieczne. Tylko nauka może pomóc nam zrozumieć jak zorganizować prawdziwie zrównoważoną produkcję w skali globalnej, ale taką, która gwarantuje żywność dla wszystkich. W obliczu takiego scenariusza rozsądniej jest wspierać gospodarstwa niż je oczerniać. Z tych powodów zwracamy się do instytucji europejskich. Europa stoi przed wielką szansą wykorzystania Zielonego ładu do poprawy wyników osiągniętych przez jej system rolnictwa i hodowli zwierząt. Marnowanie tego atutu byłoby niewybaczalne. Przyszłość związana jest z innowacjami i technologią, które pozwolą produkować więcej przy mniejszych zasobach. System hodowli zwierząt jest gotowy do wykonania swojego zadania prosimy instytucje europejskie o zaangażowanie w proces decyzyjny wszystkich specjalistów i ekspertów sektora, którzy bez ideologii, ale silni w swoich umiejętnościach, mogą ułatwić przejście do równowagi między zrównoważeniem środowiskowym i gospodarczym.