W dniu 8 kwietnia 2022 odbyło się kolejne spotkanie Branżowego Porozumienia ds. Walki z ASF (dalej POROZUMIENIE). Dyskutowano tematy dotyczące wprowadzania i zdejmowania stref ASF, wyrównywania dochodu w strefach, certyfikacji bioasekuracji, odstrzału i zbierania truchła dzików, kompartmentalizacji produkcji, działalności gospodarstw niekomercyjnych, pokrywania kosztów utylizacji truchła, szkoleń i ponownego zasiedlania chlewni. Wnioski ze spotkania znajdują się poniżej.

Wnioski ze spotkania POROZUMIENIA, które odbyło się w dniu 8 kwietnia 2022

Wprowadzanie i zdejmowanie stref ASF

Strefy z ograniczeniami III (czerwone), które są najbardziej restrykcyjne i powodują duże różnice w cenach skupu żywca, były w ubiegłym roku wprowadzane prewencyjnie w całych powiatach. Ograniczeniami obejmowane były gminy, w których nigdy nie było ognisk ASF u świń. Powodem tych decyzji były ogniska u świń przy granicy administracyjnej jednej gminy, w której wyznaczona strefa zapowietrzona lub zagrożona wchodziła na teren drugiej gminy, gdzie nie stwierdzono ognisk.

POROZUMIENIE wnioskuje, aby w takich przypadkach nie wprowadzać strefy czerwonej w całej gminie, w której nie było ognisk. Strefa czerwona w tych gminach nie powinna sięgać głębiej niż 10 km od granicy gminy.

Wyrównanie dochodu w strefach ASF

Różnice w cenie między strefą wolną od ASF a czerwoną powinno być wyrównywane ze środków publicznych przeznaczonych na walkę z ASF.

POROZUMIENIE wnioskuje, aby wyrównywanie dochodu było stałym elementem pomocy dla tych hodowców ze stref czerwonych, którzy posiadają wdrożone zasady bioasekuracji. Wypłaty środków publicznych powinny być powiązane z przeprowadzeniem przez PLW oceny wdrożenia zasad bioasekuracji w gospodarstwie. Stwierdzenie braku wdrożonych zasad bioasekuracji powinno wykluczać podmioty z pomocy w postaci wyrównywania dochodów.

Certyfikacja bioasekuracji

Celem proponowanej certyfikacji bioasekuracji jest odciążenie IW oraz wprowadzenie jasnej zasady wypłat odszkodowań, Rolnik mógłby zwrócić się o zatwierdzenie PBB do IW  lub  do wybranej  jednostki certyfikującej. Oba sposoby zatwierdzania PBB powinny być honorowane przy ustalaniu wysokości odszkodowania w przypadku likwidacji stada z powodu ogniska ASF.

POROZUMIENIE wnioskuje, aby plany bezpieczeństwa biologicznego (PBB) oraz ich wdrożenie a także przyszłe kompartmenty były certyfikowane i regularnie audytowane przez niezależne jednostki certyfikujące . Certyfikacji powinny podlegać gospodarstwa zajmujące się produkcją trzody chlewnej na terenie całego kraju (nie tylko w strefach). Gospodarstwa z certyfikatem, w przypadku zakażenia ASF powinny otrzymywać pełne odszkodowania za likwidację stada, pod warunkiem pełnej współpracy pracowników i właścicieli zwierząt w dochodzeniach epizootycznych. Koszty związane z certyfikacją powinny być w 100 %  pokrywane przez celowe fundusze krajowe ukierunkowane na walkę z ASF lub w ramach uzupełnienia KPS WPR 2023-2027 o interwencję dedykowaną zwrotowi kosztów certyfikacji bioasekuracji, lub rozszerzenie o zwrot kosztów certyfikacji interwencji „Inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się ASF”

Odstrzał i zbieranie truchła dzików

Od 1 kwietnia 2021 r. do 28 lutego 2022 r. odstrzelono 279 104 dziki w tym 139 056 w drodze odstrzału sanitarnego. Brak jest odniesienia do liczebności populacji dzików, co uniemożliwia określenie czy wykonany odstrzał był wystarczający do uzyskania znaczącej redukcji populacji dzików. Zastosowanie systemu informatycznego do zgłaszania każdego odstrzelonego lub znalezionego padłego dzika jest dużym krokiem naprzód w bieżącym monitoringu czynnym i biernym. Monitoring bierny jest od 40 do 100 razy bardziej efektywny w poszukiwaniu dzików zainfekowanych ASFV od monitoringu czynnego jednakże musi być profesjonalnie zorganizowany (zbieramy poniżej 20% padłych dzików).

POROZUMIENIE wnioskuje o wprowadzenie nowej, obiektywnej metody liczenia populacji dzików, która pozwoli na zweryfikowanie sporządzanych planów łowieckich pod kątem walki z ASF. W szczególności szacowanie populacji przy pomocy dronów i fotopułapek to metody, które można wprowadzić wszędzie, niezależnie od specyfiki siedliska i w dowolnym czasie w celu wygenerowania porównywalnych danych.

Postulujemy, aby większa ilość środków przeznaczonych na walkę z ASF była kierowana na zbieranie truchła, czyli do najskuteczniejszego elementu zmniejszania presji wirusa ASF w środowisku. Celowe jest równoległe zwiększenie intensywności odstrzałów oraz poszukiwań padłych dzików, liczby zaangażowanych osób, psów i utylizacji znalezionych dzików. Wnioskujemy o intensywne poszukiwanie padłych dzików w promieniu 5 km od potwierdzonych ognisk u świń i dzików z udziałem przeszkolonej w tym zakresie okolicznej ludności oraz przewodników z psami pod nadzorem myśliwych.

Kompartmentalizacja

Kompartmentalizacja to rozwiązanie przygotowane przez branżę i stosowane w krajach, których większość terytorium jest objęta chorobą zakaźną zwalczaną z urzędu. Podmioty działające w kompartmencie muszą być objęte zaawansowanym, wspólnie zarządzanym system bioasekuracji.

POROZUMIENIE informuje że branża rozpoczęła przygotowanie standardu systemu dla kompartmentalizacji ASF. Pierwszym krokiem będzie przygotowanie dwóch projektów pilotażowych dla (i) produkcji świń, (ii) produkcji nasienia. Niezbędny jest aktywny udział MRiRW, GIW oraz współpraca partnerów zagranicznych (FR/DE/DK) w przygotowaniu projektów pilotażowych i docelowych rozwiązań unijnych.

Gospodarstwa niekomercyjne

Wprowadzenie kategorii gospodarstw niekomercyjnych do przepisów krajowych ma na celu ograniczenie szarej strefy w produkcji trzody chlewnej. Definicja gospodarstw niekomercyjnych zakłada utrzymywanie niewielkiej liczby świń w gospodarstwie na potrzeby własne bez wprowadzania zwierząt i wieprzowiny do obrotu.

POROZUMIENIE wnioskuje o utrzymanie przynajmniej minimalnych wymagań dotyczących zasad bioasekuracji dla gospodarstw niekomercyjnych.

Koszty utylizacji truchła

O ile koszty utylizacji padłych dzików na terenach należących do rolników pokrywa państwo, to na terenach należących do firm prywatnych koszty te pokrywa właściciel.

POROZUMIENIE wnioskuje o zmianę zasad pokrywania kosztów utylizacji padłych dzików na terenach należących do firm prywatnych. Koszty powinien pokrywać skarb państwa.

Wspólne branżowe szkolenia

Tylko wzajemne zrozumienie interesariuszy i wspólne działanie może przynieść sukces.

POROZUMIENIE wnioskuje o prowadzenie wspólnych szkoleń obejmujących  wszystkich interesariuszy problemu przeciwdziałania i zwalczania skutków ASF: w tym lekarzy weterynarii prywatnej praktyki, inspektorów, hodowców, myśliwych, pracowników MKiŚ, samorządów i dziennikarzy zajmujących się tematyką ASF.

Wnioskujemy także o nawiązanie ściślejszej współpracy o charakterze roboczym nad wdrażaniem kompleksowych rozwiązań służącymi zwalczaniu ASF pomiędzy MRiRW, MKiŚ, PZŁ, samorządami i producentami świń.

Ponowne zasiedlanie chlewni

W okresie lepszej koniunktury gospodarstwa, które zlikwidowały produkcję będą do niej powracać.

POROZUMIENIE zwraca uwagę, że ponowne zasiedlenie chlewni w strefach ASF powinno nastąpić po sprawdzeniu przez PLW zasad bioasekuracji w gospodarstwie, faktu posiadania PBB w przypadku planowanych przemieszczeń świń poza strefę, w której świnie były utrzymywane oraz po wydaniu zgody PLW na ponowne zasiedlenie.

Pobierz dokument pdf >