Główny Lekarz Weterynarii informuje o stwierdzeniu 43 w 2024 r. ogniska afrykańskiego pomoru świń (ASF) u świń w Polsce, na podstawie wyników badań laboratoryjnych z dnia 10 września 2024 r. otrzymanych z Krajowego Laboratorium Referencyjnego ds. ASF, tj. Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach (PIW – PIB).

Ognisko ASF nr 43 w 2024 r. wyznaczono w gospodarstwie, w którym utrzymywano 44 świnie, położonym w miejscowości Wydrzno, w gminie Łasin, powiat grudziądzki, województwo kujawsko-pomorskie, na obszarze objętym ograniczeniami wymienionym w części III załącznika I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2023/5941.

Inspekcja Weterynaryjna wdraża środki związane z likwidacją choroby, zgodnie z procedurami wynikającymi z rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/6872, w tym m.in. zabicie i utylizację świń, oczyszczanie i dezynfekcję, wyznaczanie obszarów objętych ograniczeniami, tj. obszaru zapowietrzonego i zagrożonego w promieniu 10 km wokół ognisk.

Szkolenie praktyczne dla rolników i lekarzy weterynarii

Hodowcy zwierząt przeznaczonych do produkcji żywności i lekarze weterynarii na poziomie gospodarstwa w 27 państwach członkowskich UE są pierwszymi osobami odpowiedzialnymi za wysoki standard hodowli zwierząt i opieki w celu zapobiegania chorobom, a także za ostrożne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych, gdy takie leczenie staje się konieczne.

Szkolenie praktyczne skierowane do rolników i lekarzy weterynarii pracujących ze zwierzętami, od których lub z których pozyskuje się żywność, mające na celu wspieranie strategii „Od pola do stołu” (F2F) i jej skuteczne wdrażanie w oparciu o nowe sposoby walki z odpornością na środki antydrobnoustrojowe.

Pobierz program szkolenia

Temat szkolenia: Nowe sposoby walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe

Miejsce: Warszawa

Data: 21 i 22 października 2024 r.

Rejestracja: Wszystkie osoby, które pragną wziąć udział w stacjonarnym szkoleniu praktycznym dla rolników i lekarzy weterynarii w Polsce w dniach 21 i 22 października 2024 r., muszą zarejestrować się za pomocą tego formularza internetowego: https://forms.office.com/e/SWDx0zyyqh

Osoby pragnące wziąć udział w szkoleniu online mogą zarejestrować się poprzez Zoom. Link dostępny na stronie internetowej: www.amrfvtraining.eu

Wykładowca koordynator – Wykładowca 1 – Cristina MUÑOZ MADERO Koordynator Krajowego Planu dot. Środków Przeciwdrobnoustrojowych w Hiszpanii – AEMPS i Członek Komitetu ds. Weterynaryjnych Produktów Leczniczych (CVMP)

Posiada ponad 30 lat doświadczenia w dziedzinie weterynarii i 17 lat doświadczenia zawodowego w zakresie organizacji i opracowywania działań związanych z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz zarządzania nimi. Od lat jest zaangażowana w opracowywanie krajowych planów działań na rzecz ograniczenia ryzyka związanego z antybiotykoodpornością zarówno w leczeniu ludzi, jak i zwierząt.

Dr Muñoz dogłębnie rozumie podejście UE do oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, zna również agencje UE zaangażowane w tę kwestię, wytyczne UE i odpowiednie przepisy, zagadnienia związane monitorowaniem danych i sprawozdawczością. Ma solidne doświadczenie w koordynowaniu gromadzenia danych związanych ze spożyciem środków przeciwdrobnoustrojowych na poziomie europejskim. Odpowiada za koordynację hiszpańskiego planu ESVAC w zakresie gromadzenia danych. Dr Muñoz posiada bogate doświadczenie z udziału w międzynarodowych przedsięwzięciach dotyczących weterynaryjnych produktów leczniczych i zdrowia publicznego. Brała udział i nadal uczestniczy w kilku międzynarodowych grupach roboczych w ramach Codex Alimentarius, WHO czy FAO.

Informacje o składzie trenerskim będą aktualizowane w kolejnych tygodniach.

POLPIG w dniu 16.07.2025 r. złożył uwagi dotyczące  na stronie Komisji Europejskiej. Link : https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14671-On-farm-animal-welfare-for-certain-animals-modernisation-of-EU-legislation/F3579958_en w sprawie dobrostanu zwierząt w gospodarstwach w odniesieniu do planowanej nowelizacji aktów prawnych UE.

 Osłabianie konkurencyjności: Prawo UE osłabia konkurencyjność spożywczych przedsiębiorstw unijnych działających na rynku globalnym. Umożliwienie wwozu produktów pochodzących z krajów trzecich na rynek Wspólnoty zaburzy równowagę i konkurencyjność producentów unijnych ze względu na wyższe koszty produkcji. Stawia to pod znakiem zapytania sens prowadzenia produkcji zwierzęcej w Unii Europejskiej, skoro nie będzie zachowanej równej konkurencji. Dlatego jakiekolwiek zmiany w sposobie utrzymania zwierząt, ich transportu, uboju powinny być wprowadzane w przemyślany sposób z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego i badań naukowych oraz z udziałem praktyków.

 Koszty produkcji: Badania InterPig za 2023 rok pokazują, że produkcja świń w krajach unijnych jest droższa już na obecnym etapie (przed wprowadzeniem planowanych zmian). Najniższe koszty w Europie miała Belgia: 1,86 €/kg, wyższe koszty były w Holandii i Danii wynoszące po 1,94 €/kg , dużo wyższe w Niemczech: 2,00–2,10 €/kg , a najwyższe na Węgrzech 2,37 €/kg, w Austrii 2,38 €/kg, we Włoszech 2,46 €/kg. Tymczasem średni koszt produkcji w Brazylii wyniósł w prowincji S. Catarina 1,54 €/kg oraz 1,24 w prowincji M. Grosso. Różnica pomiędzy Brazylią a krajem unijnym Belgią, która miała najniższe koszty produkcji wyniosła 62 eurocenty. To przepaść prowadząca do braku możliwości konkurowania. Planowane dalsze zmiany w dobrostanie zwierząt i związane z nimi inwestycje dodatkowo zwiększą różnice w kosztach produkcji pomiędzy UE i Brazylią. Wykorzystanie technologii cyfrowych – takich jak kamery monitoringu, czujniki, systemy AI i IoT – do śledzenia warunków utrzymania zwierząt i egzekwowania przepisów będzie się wiązało z dalszym wzrostem kosztów produkcji zwierzęcej.

 Ankiety konsumenckie: Badania konsumenckie, pokazują, że choć konsumenci deklarują chęć kupowania produktów wysokiej jakości, ekologicznych czy lokalnych, to w praktyce głównym kryterium wyboru pozostaje cena. PwC: Konsumenci są skłonni zapłacić tylko około 9,7% więcej za produkty zrównoważone, co często nie wystarcza, aby pokryć wyższe koszty ich produkcji. Często zupełnie odwrotne zachowania konsumentów od deklarowanych obserwowane są przy kasie podczas płatności za towar. Wówczas okazuje się, że w koszyku znajdują się towary tańsze, a konsumenci w swoich wyborach kierują się wyłącznie ceną. Badanie na rynku niemieckim pokazało, że wielu konsumentów deklaruje chęć zakupu produktów ekologicznych, ale nie dokonuje ich zakupu. Wskazano na zjawisko „społecznie pożądanych odpowiedzi” – konsumenci mówią to, co brzmi dobrze, ale kupują inaczej. (zobacz Marketing Trends Congress – “Discrepancy between stated preferences and actual purchases)”.

Rolnicy/Kierownicy gospodarstw: Nowoczesne systemy dobrostanu zwierząt często wymagają wiedzy technicznej (np. obsługi czujników, zarządzania danymi, interpretacji sygnałów z systemów AI). Wielu obszarom wiejskim już teraz doskwiera niedobór pracowników, a młodsze pokolenia, lepiej wykształcone, rzadziej wybierają tradycyjne rolnictwo jako ścieżkę kariery. W efekcie rolnicy mogą mieć trudności ze znalezieniem lub opłaceniem wykwalifikowanego personelu, który potrafiłby zarządzać nowymi systemami. W 2020 roku nieco ponad dwie trzecie (68,4%) rolników i osób zarządzających w 9,1 mln gospodarstw UE stanowili mężczyźni. Większość (57,6%) rolników/kierowników gospodarstw (obu płci łącznie) miała co najmniej 55 lat. Tylko 11,9% rolników/kierowników gospodarstw to młodzi rolnicy – zdefiniowani jako osoby poniżej 40. roku życia. W 2020 roku aż 76,0% rolników w wieku 65 lat i więcej pracowało w gospodarstwach zaspokajających tylko własne potrzeby (mierzone pod względem ekonomicznym lub powierzchniowym) i o niskich dochodach. Taka struktura wiekowa obrazuje niekorzystne trendy wymiany pokoleń, dostępu do wykwalifikowanej siły roboczej i brak dostosowania do przyszłych wyzwań w zakresie zastosowania nowoczesnych technologii.  Źródło: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?oldid=431368

Umowy handlowe: Rolnicy obawiają się utraty konkurencyjności wobec taniego importu z krajów Mercosur (m.in. Brazylia) i Ukrainy. Problemem jest brak równych standardów produkcji – UE wymaga wysokiego poziomu dobrostanu i bezpieczeństwa od unijnych producentów, czego nie muszą spełniać importerzy żywności na rynek unijny.

Bariery inwestycyjne: Należy stworzyć przepisy ułatwiające budowę i modernizację obiektów inwentarskich, zwłaszcza że proces budowy lub modernizacji infrastruktury hodowlanej trwa kilka lat. Obecny system oceny oddziaływania na środowisko – w tym zapisy wynikające z Konwencji z Aarhus – prowadzi do niesymetrycznych warunków prowadzenia inwestycji. Przyznaje on uprawnienia stronom postępowania administracyjnego, które często nadużywają swojej pozycji, nie ponosząc przy tym żadnych kosztów ani konsekwencji swoich działań. Nie można dopuścić do sytuacji, w której Unia Europejska ograniczy skalę własnej produkcji zwierzęcej i jednocześnie uzależni się od importu.

Klucz do sukcesu w powstrzymaniu ASF mają myśliwi. Jest nim nie tylko odstrzał, ale i właściwe oszacowanie populacji dzików oraz szybkie i sprawne usuwanie truchła. Niestety wiele ograniczeń składa się na to, że myśliwi mają problemy ze skutecznym szacowaniem ilości dzików i szybkim usuwaniem truchła. Proponowane zmiany mają część z tych ograniczeń usunąć.

W Polsce od 1 kwietnia 2021 r. do 28 lutego 2022 r. odstrzelono 279 104 dziki w tym 139 056 w drodze odstrzału sanitarnego. Niestety danych tych nie można odnieść do liczebności całej populacji dzików, co uniemożliwia określenie czy wykonany odstrzał był wystarczający do uzyskania znaczącej redukcji populacji dzików. Dlatego POROZUMIENIE hodowców proponuje zastosowanie skuteczniejszych metod mierzenia populacji dzików. Zastosowanie systemu informatycznego do zgłaszania każdego odstrzelonego lub znalezionego padłego dzika poprawia monitoring czynny i bierny. Jest to o tyle ważne, że monitoring bierny jest od 40 do 100 razy bardziej efektywny w poszukiwaniu dzików zainfekowanych ASFV od monitoringu czynnego. Warunkiem jest jego profesjonalna organizacja. POROZUMIENIE wnioskuje o wprowadzenie nowej, obiektywnej metody liczenia populacji dzików, która pozwoli na zweryfikowanie sporządzanych planów łowieckich pod kątem walki z ASF. W szczególności szacowanie populacji przy pomocy dronów i fotopułapek, są to metody, które można wprowadzić wszędzie, niezależnie od specyfiki siedliska i w dowolnym czasie w celu wygenerowania porównywalnych danych.

Dużym problemem jest zbieranie truchła zanim stanie się ogniskiem kolejnych zakażeń. Według szacunków obecnie zbiera się poniżej 20% padłych dzików. Postulujemy, aby większa ilość środków przeznaczonych na walkę z ASF była kierowana na zbieranie truchła, czyli do najskuteczniejszego elementu zmniejszania presji wirusa ASF w środowisku. Celowe jest równoległe zwiększenie intensywności odstrzałów oraz poszukiwań padłych dzików, liczby zaangażowanych osób, psów i utylizacji znalezionych dzików. Wnioskujemy o intensywne poszukiwanie padłych dzików w promieniu 5 km od potwierdzonych ognisk u świń i dzików z udziałem przeszkolonej w tym zakresie okolicznej ludności oraz przewodników z psami pod nadzorem myśliwych.